«ЗАКОН РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ
Аб культуры ў Рэспублiцы Беларусь
ГЛАВА 1
АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННI
Артыкул 1. Асноўныя паняццi, якiя прымяняюцца ў гэтым Законе
1. У гэтым Законе прымяняюцца наступныя асноўныя паняццi i iх азначэннi:
1.1. культура — сукупнасць культурных каштоўнасцяў, арыентаваных на задавальненне духоўных патрэбнасцяў людзей i створаных (пераўтвораных) у вынiку дзейнасцi чалавека або цесна звязаных з такой дзейнасцю;
1.2. культурная дзейнасць — дзейнасць па стварэнню, аднаўленню (адраджэнню), захаванню, ахове, вывучэнню, папулярызацыi, выкарыстанню i распаўсюджванню культурных каштоўнасцяў, эстэтычнаму выхаванню, мастацкай i культуралагiчнай адукацыi, арганiзацыi культурнага адпачынку (вольнага часу) насельнiцтва;
1.3. культурныя каштоўнасцi — створаныя (пераўтвораныя) чалавекам або цесна звязаныя з яго дзейнасцю матэрыяльныя аб’екты i нематэрыяльныя праяўленнi творчасцi чалавека, якiя маюць мастацкае, гiстарычнае, навуковае або iншае значэнне;
1.4. дзяржаўная палiтыка ў галiне культуры — комплекс мераў, якiя прымаюцца дзяржаўнымi органамi Рэспублiкi Беларусь па захаванню, развiццю i распаўсюджванню культуры, арганiзацыйнаму, прававому, фiнансаваму, матэрыяльна-тэхнiчнаму, кадраваму, iнфармацыйнаму i iншаму забеспячэнню культурнай дзейнасцi;
1.5. аб’екты культурнай iнфраструктуры — будынкi, збудаваннi, памяшканнi i iншая нерухомая маёмасць, якiя прызначаны (выкарыстоўваюцца) для ажыццяўлення i забеспячэння культурнай дзейнасцi;
1.6. арганiзацыя культуры — юрыдычная асоба, якая ажыццяўляе ў якасцi асноўнай дзейнасцi культурную дзейнасць;
1.7. дзеячы культуры i мастацтва — работнiкi культуры, творчыя работнiкi, якiя маюць ганаровыя званнi ў галiне культуры;
1.8. калектыў мастацкай творчасцi — аб’яднанне фiзiчных асоб, якiя сумесна займаюцца мастацкай творчасцю;
1.9. манапалiзм у культуры — дзеяннi (бяздзеянне) суб’ектаў культурнай дзейнасцi (за выключэннем фiзiчных асоб), якiя супярэчаць гэтаму Закону, накiраваны на недапушчэнне, абмежаванне або ўстараненне канкурэнцыi i таксама наносяць шкоду правам, свабодам i законным iнтарэсам грамадзян у галiне культуры;
1.10. мастацкая творчасць — стварэнне i (або) выкананне твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва;
1.11. работнiк культуры — фiзiчная асоба, якая знаходзiцца ў працоўных адносiнах з арганiзацыяй культуры на падставе заключанага працоўнага дагавора (кантракта) i займаецца культурнай дзейнасцю;
1.12. творчая дзейнасць — вiд культурнай дзейнасцi, якi ўключае мастацкую творчасць i iншую iнтэлектуальную дзейнасць, што завяршаецца з’яўленнем новага, не iснаваўшага раней самастойнага вынiку iнтэлектуальнай дзейнасцi ў галiне культуры.
2. Змест асобных паняццяў, якiя выкарыстоўваюцца ў гэтым Законе, вызначаецца ў адпаведных артыкулах гэтага Закона.
Артыкул 2. Заканадаўства Рэспублiкi Беларусь аб культуры i адносiны, якiя iм рэгулююцца
1. Заканадаўства Рэспублiкi Беларусь аб культуры грунтуецца на Канстытуцыi Рэспублiкi Беларусь i складаецца з гэтага Закона, iншых актаў заканадаўства, у тым лiку мiжнародных дагавораў Рэспублiкi Беларусь, якiя рэгулююць грамадскiя адносiны, звязаныя з ажыц-цяўленнем i забеспячэннем культурнай дзейнасцi.
2. Калi мiжнароднымi дагаворамi Рэспублiкi Беларусь устаноўлены iншыя правiлы, чым тыя, якiя прадугледжаны гэтым Законам, то прымяняюцца нормы мiжнароднага дагавора.
3. Гэты Закон i iншыя акты заканадаўства аб культуры рэгулююць грамадскiя адносiны ў наступных напрамках:
3.1. ахова гiсторыка-культурнай спадчыны;
3.2. бiблiятэчная справа;
3.3. дзейнасць творчых саюзаў i творчых работнiкаў;
3.4. кiнематаграфiя;
3.5. музейная справа;
3.6. народнае мастацтва, народныя промыслы (рамёствы);
3.7. гастрольна-канцэртная дзейнасць;
3.8. выдавецкая справа ў частцы, звязанай з выданнем твораў лiтаратуры, якiя маюць значэнне для захавання, развiцця i распаўсюджвання культуры, дзейнасць па распаўсюджванню i папулярызацыi ўказаных выданняў;
3.9. дзейнасць па арганiзацыi культурнага адпачынку (вольнага часу) насельнiцтва;
3.10. дзейнасць па стварэнню аб’ектаў культурнай iнфраструктуры, вытворчасцi (вырабу) iнструментаў, абсталявання i iншай маёмасцi, прызначаных для ажыццяўлення i забеспячэння культурнай дзейнасцi;
3.11. дзейнасць па эстэтычнаму выхаванню, мастацкай i культуралагiчнай адукацыi;
3.12. дзейнасць сродкаў масавай iнфармацыi ў частцы, звязанай са стварэннем, выкарыстаннем, распаўсюджваннем i папулярызацыяй культурных каштоўнасцяў;
3.13. мастацкая творчасць;
3.14. мiжнароднае культурнае супрацоўнiцтва;
3.15. навукова-даследчая i метадычная дзейнасць у галiне культуры;
3.16. прафесiйная дзейнасць у галiне мастацкай лiтаратуры;
3.17. прафесiйная дзейнасць у галiне мастацтва;
3.18. iншыя напрамкi, звязаныя з ажыццяўленнем i забеспячэннем культурнай дзейнасцi, калi iншае не вызначана гэтым Законам.
Артыкул 3. Адказнасць за парушэнне заканадаўства аб культуры
Заканадаўствам устанаўлiваецца крымiнальная, адмiнiстрацыйная, дысцыплiнарная, матэрыяльная i iншая адказнасць за парушэнне заканадаўства аб культуры.
Артыкул 4. Суб’екты культурнай дзейнасцi
1. Суб’ектамi культурнай дзейнасцi з’яўляюцца:
1.1. работнiкi культуры, iншыя фiзiчныя асобы;
1.2. арганiзацыi культуры;
1.3. суб’екты творчай дзейнасцi:
творчыя работнiкi i iншыя фiзiчныя асобы, якiя ажыццяўляюць творчую дзейнасць;
калектывы мастацкай творчасцi;
1.4. дзяржаўныя органы;
1.5. органы тэрытарыяльнага грамадскага самакiравання;
1.6. навукова-даследчыя ўстановы i ўстановы адукацыi ў галiне культуры;
1.7. iншыя юрыдычныя асобы.
2. У выпадках, прадугледжаных заканадаўчымi актамi аб культуры, суб’ектамi культурнай дзейнасцi могуць выступаць падраздзяленнi юрыдычных асоб, у тым лiку адасобленыя.
Артыкул 5. Ажыццяўленне i забеспячэнне культурнай дзейнасцi
1. Суб’екты культурнай дзейнасцi маюць права ў адпаведнасцi з гэтым Законам i iншымi актамi заканадаўства ажыццяўляць i (або) забяспечваць культурную дзейнасць.
2. Асноўнымi прынцыпамi ажыццяўлення i забеспячэння культурнай дзейнасцi з’яўляюцца:
2.1. свабода мастацкай творчасцi i iншай творчай дзейнасцi, самаразвiццё творчых працэсаў;
2.2. разнастайнасць напрамкаў, формаў, жанраў i стыляў у творчай дзейнасцi, недапушчальнасць манапалiзму ў культуры i манапалiзацыi культурнай дзейнасцi;
2.3. прыярытэт развiцця беларускай нацыянальнай культуры;
2.4. агульнадаступнасць культурных каштоўнасцяў, якiя знаходзяцца ў дзяржаўных i грамадскiх фондах;
2.5. роўнасць суб’ектаў культурнай дзейнасцi перад законам, недапушчальнасць устанаўлення пераваг i прывiлей у галiне культуры, якiя супярэчаць закону;
2.6. арыентацыя на нацыянальныя i агульначалавечыя каштоўнасцi, культурныя каштоўнасцi, якiя носяць высокамастацкi i высокамаральны характар;
2.7. гуманiстычная накiраванасць i ўзмацненне асобаснага пачатку ў культурнай дзейнасцi;
2.8. усямерная ахова, захаванне, рацыянальнае выкарыстанне i памнажэнне гiсторыка-культурнай спадчыны i iнтэлектуальнай уласнасцi ў галiне культуры;
2.9. свабоднае развiццё культур усiх нацыянальных супольнасцяў, якiя пражываюць у Рэспублiцы Беларусь;
2.10. узаемадзеянне беларускай нацыянальнай культуры з культурамi iншых народаў i яе iнтэграцыя ў сусветную культуру;
2.11. спалучэнне дзяржаўных i грамадскiх пачаткаў у арганiзацыi культурнай дзейнасцi i кiраваннi ёю.
Артыкул 6. Свабода творчай дзейнасцi
1. Свабода творчай дзейнасцi складаецца з права выбару сфер, напрамкаў (школ), формаў, прыёмаў i метадаў творчай дзейнасцi, самастойнага вызначэння формы i зместу, жанру, мовы, стылю, годнасцi i прызначэння ствараемых твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва, рэпертуару выконваемых твораў, мовы, стылю i манеры выканання.
2. Умяшанне дзяржаўных органаў (арганiзацый), iх службовых асоб, юрыдычных i фiзiчных асоб у працэс стварэння i (або) выканання суб’ектамi творчай дзейнасцi твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва (далей — творчы працэс) з мэтай вызначыць змест творчага працэсу i (або) уздзейнiчаць на яго вынiкi не дапускаецца, за выключэннем выпадкаў, калi вынiкi творчага працэсу:
2.1. могуць быць накiраваны супраць суверэнiтэту Рэспублiкi Беларусь, заклiкаюць да гвалтоўнага захопу дзяржаўнай улады або змянення канстытуцыйнага ладу;
2.2. змяшчаюць i распаўсюджваюць паведамленнi, што знеслаўляюць гонар i годнасць Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь, кiраўнiкоў дзяржаўных органаў, статус якiх устаноўлены Канстытуцыяй Рэспублiкi Беларусь;
2.3. прапагандуюць вайну, гвалт i жорсткасць, сацыяльную, нацыянальную, рэлiгiйную, расавую выключнасць, нецярпiмасць або варожасць, парнаграфiю, падбухторваюць да ўчынення злачынстваў;
2.4. змяшчаюць iнфармацыю аб спосабах забойства чалавека, вырабу прылад i сродкаў забойства;
2.5. могуць прычынiць шкоду здароўю i маральнасцi чалавека;
2.6. у iншых выпадках, прадугледжаных заканадаўчымi актамi.
3. Не з’яўляюцца ўмяшаннем у творчы працэс дзеяннi, заснаваныя на дагаворы з суб’ектам творчай дзейнасцi аб стварэннi i выкарыстаннi вынiкаў творчага працэсу.
4. Любое ўмяшанне ў творчы працэс суб’екта творчай дзейнасцi можа быць абскарджана ў суд у адпаведнасцi з заканадаўствам.
Артыкул 7. Ажыццяўленне творчай дзейнасцi
1. Творчая дзейнасць, уключаючы аўтэнтычна-фальклорную дзейнасць, ажыццяўляецца як на прафесiйнай, так i на непрафесiйнай (аматарскай) аснове.
2. Творчая дзейнасць ажыццяўляецца як iндывiдуальна, так i на калектыўнай аснове.
Артыкул 8. Сацыяльна-творчыя заказы
1. Мiнiстэрства культуры Рэспублiкi Беларусь, iншыя дзяржаўныя органы маюць права размяшчаць у суб’ектаў культурнай дзейнасцi з iх згоды сацыяльна-творчыя заказы з мэтай стымулявання творчага пошуку, падтрымкi таленавiтых аўтараў i выканаўцаў, рашэння iншых сацыяльна-культурных задач.
2. Сацыяльна-творчы заказ — дагавор на стварэнне новых твораў мастацкай лiтаратуры, фiльмаў, тэатральных пастановак i канцэртных праграм, iншых вынiкаў творчай дзейнасцi, арганiзацыю i правядзенне выставак, фестываляў, аглядаў, конкурсаў, iншых культурных мерапрыемстваў, аказанне паслуг у галiне культуры.
Артыкул 9. Парадак распаўсюджвання i папулярызацыi вынiкаў творчай дзейнасцi
1. Суб’екты культурнай дзейнасцi, якiя распаўсюджваюць i (або) папулярызуюць вынiкi творчай дзейнасцi, маюць права самастойна вызначаць рэпертуарную палiтыку i змест культурных праграм, распаўсюджваць i (або) папулярызаваць творы мастацкай лiтаратуры i мастацтва, розныя па вiдах, напрамках (школах), форме i зместу, жанры, мове, стылю, папулярызаваць творчасць розных аўтараў, выканаўцаў i калектываў мастацкай творчасцi.
2. Забараняюцца распаўсюджванне i (або) папулярызацыя твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва ў выпадках, прадугледжаных пунктам 2 артыкула 6 гэтага Закона.
3. Парадак прыняцця рашэнняў аб забароне або абмежаваннi апублiкавання, публiчнага выканання i паказу твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва, абнародавання iх iншым спосабам, аб забароне або абмежаваннi правядзення iншых культурных мерапрыемстваў у выпадках, прадугледжаных пунктам 2 артыкула 6 гэтага Закона, а таксама дзяржаўныя органы, упаўнаважаныя на прыняцце такiх рашэнняў, вызначаюцца Урадам Рэспублiкi Беларусь.
4. Рашэнне дзяржаўнага органа, дзеяннi ўказанага органа або яго службовай асобы, звязаныя з забаронай або абмежаваннем абнародавання твораў мастацкай лiтаратуры i мастацтва, а таксама з забаронай або абмежаваннем правядзення культурных мерапрыемстваў, могуць быць абскарджаны ў суд у адпаведнасцi з заканадаўствам.
5. Асаблiвасцi парадку распаўсюджвання i (або) папулярызацыi вынiкаў творчай дзейнасцi ў ходзе правядзення культурна-масавых мерапрыемстваў устанаўлiваюцца актамi заканадаўства аб правядзеннi масавых мерапрыемстваў.
|